پدیده گردوغبار رویدادی طبیعی است و در بخش هایی از جهان که دارای مناطق خشک و بیابانی وسیع هستند ایجاد می شود. این پدیده که کیفیت هوا و عمق دید را کاهش می دهد می‌تواند اثرات سویی بر سلامت انسان به خصوص افراد دارای مشکلات تنفسی داشته باشد.

به گزارش ایسنا، مرکز سلامت محیط وکار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توصیه هایی درباره چگونی کاهش اثرات پدیده گردوغبار بر سلامت انسان منتشر کرد.

گردوغبار و تنفس

ذرات گردوغبار از نظر اندازه کاملا متفاوت هستند و از ذرات درشت (غیر قابل تنفس) تا ریز ( قابل تنفس) طبقه بندی می شوند. ذرات درشت گردوغبار حداکثر می توانند به داخل بینی، دهان و حلق راه پیدا کنند اما ذرات ریز می‌توانند به اعماق بیشتر و نواحی حساس مجرای تنفسی و ریه نفوذ کنند. ذرات ریزتر اثرات نسبتاً مهمی بر سلامت انسان می گذارند. بیشتر ذراتی که در پدیده گردوغبار حضور دارند از نوع درشت یا غیر قابل تنفس هستند و تهدید جدی برای سلامت مردم ایجاد نمی کند. ولی ممکن است در افرادی که سابقه بیماری های تنفسی دارند مانند مبتلایان به آسم و آمفیزم مشکلاتی ایجاد نماید.

تماس با گرد و غبار و اثرات آن بر سلامت

متداول ترین نشانه هایی که طی یک پدیده گردوغبار مشاهده می شود تحریک چشم‌ها و راه‌های هوایی فوقانی است.

در زمان بروز پدیده گردوغبار، گروه‌های پرخطر که ممکن است آسیب پذیری بیشتری داشته باشند، عبارتند از: نوزادان، کودکان و نوجوانان، سالخوردگان، افراد مبتلا به بیماری های تنفسی مانند آسم و برونشیت و آمفیزم، بیماران قلبی.

قرارگرفتن این افراد در معرض گردوغبار ممکن است، واکنش‌های حساسیتی و حملات آسم را تشدید کند، مشکلات تنفسی حادی را ایجاد کند، در ایجاد بیماری های قلبی و عروقی موثر باشد، طول عمر را کاهش دهد. قرار گرفتن طولانی در معرض ذرات منتقله توسط هوا می تواند مشکلات تنفسی و ریوی و احتمالا بیماری های قلبی ایجاد کند.

در زمان بروز پدیده گرد و غبار چه باید کرد؟

اقدامات احتیاطی زیر می تواند به شما کمک کند تا خود را از اثرات سوء گرد و غبار حفظ کنید و اثرات نامطلوب این پدیده را بر سلامت خود به حد اقل برسانید:

از فعالیت درخارج از منزل اجتناب کنید. اگر الزاما بایستی در هوای آزاد فعالیت کنید زمان آن را به حد اقل ممکن کاهش دهید.

از ورزش سنگین به ویژه اگر دارای مشکلات تنفسی و آسم هستید خودداری کنید.

در خانه یا محیط های بسته بمانید و درها و پنجره ها را بسته نگاه دارید. درصورت امکان در اماکن دارای سیستم تهویه مطبوع بمانید.

اگر دارای آسم هستید یا نشانه هایی مانند کوتاهی تنفس، سرفه و خس خس کردن و درد قفسه سینه را مشاهده کردید برنامه درمانی خود را دنبال کنید و اگر نشانه ها برطرف نشد با پزشک خود مشورت کنید.

ایمنی در شرایط بروز پدیده گرد و غبار

در زمان بروز این پدیده میزان دید به سرعت کاهش می یابد. اگر در چنین شرایطی در جاده هستید و کاهش عمق دید بر توانایی دید شما تاثیر می گذارد آهسته تر برانید و در صورت لزوم با توجه کامل به علایم راهنمایی و رانندگی تا بر طرف شدن شرایط حاد، اتومبیل خود را در نقطه امنی متوقف نمایید. اگر اتومبیل شما دارای سیستم تهویه مطبوع است آن را در وضعیت چرخش مجدد هوا قرار دهید تا گرد و غبار ورودی به اتومبیل شما کاهش یابد. توجه به این موارد می تواند در کاهش اثرات جانبی گرد و غبار موثر باشد:

برای جلوگیری از آلودگی مواد غذائی و آب آشامیدنی استفاده از پوشش مناسب برای مواد غذائی آماده مصرف ضروری است. لازم است مواد غذائی قبل از نگهداری در یخچال از ذرات و گرد و غبار زدوده شوند. برای کاهش تماس با گرد و غبار در محیط زندگی، نظافت روزانه توصیه می شود.

آیا استفاده از ماسک در زمان بروز گرد و غبار به ما کمک می کند؟

ماسک های کاغذی معمولی و دستمال نمی توانند جلوی ورود ذرات ریز گرد و غبار به سیستم تنفسی ما را بگیرند و بنابراین استفاده از آن ها توصیه نمی شود. ماسکهای ویژه ای که با عنوان ۱P و ۲ P عرضه می شوند برای این شرایط تا حدی مناسب است. در استفاده از ماسک باید به نکات زیر توجه کرد:

پوشیدن آنها باعث احساس گرما شده و معمولا راحت نیست. اگر ماسک بطور کامل اطراف بینی و دهان را نپوشاند، مثلا برای افرادی که محاسن بلندی دارند و راه نفوذ برای هوا باقی باشد، تاثیرچندانی ندارد. این ماسک ها آلاینده های گازی هوا مانند منوکسید کربن را نمی گیرد. تنفس با استفاده از ماسک از حالت معمولی دشوار تر است و افراد دارای سوابق بیماری قلبی عروقی و تنفسی باید با پزشک خود مشورت نمایند. استفاده از این ماسک ها برای افراد سالمی که به ناچار باید در زمان بروز پدیده گرد و غبار در بیرون بمانند، قابل توصیه است.